திருவெக்கா,சொன்ன வண்ணம் செய்த பெருமாள் கோயில் காஞ்சிபுரத்தில் அமைந்துள்ள ஆழ்வார்களால் மங்களாசாசனம் செய்யப்பெற்ற 108 திவ்விய தேசங்களில் ஒன்றான வைணவத் திருத்தலம்.
பிரம்மா அஸ்வமேத யாகம் நடத்த சத்யா விரதத் தலமான காஞ்சிக்கு வந்து, உத்தரவேதி என்னும் யாகசாலையில் யாகம் வளர்த்தார். ஆனால் தனது மனைவியான சரஸ்வதியை விட்டு யாகத்தைத் தொடங்கினர். இதனால் வெகுண்ட சரஸ்வதி உலகை இருளாக்க, நாராயணன் விளக்கொளிப் பெருமாளாகத் திருதன்காவில் தோன்றினர். யாகத்தைத் தொடர்ந்த பிரம்மாவை தடுக்க, சரஸ்வதி சரபம் எனும் பறவை மிருக உருவில் அசுரனை ஏவ, நாராயணன் எட்டுக் கைகளில் திவ்ய ஆயுதங்களுடன் அட்டபுயகரனாய் வந்து சரபத்தை அழித்தார். பின்னர் பிரம்மா மீண்டும் தொடர்ந்த யாகத் தீயை அழிக்க, சரஸ்வதி தேவியே வெள்ளப்பெருக்காய் வேகவதி ஆறாய்ப் பெருகிவர, பெருமாள் தானே அணையாய் நதியின் குறுக்கே கிடந்து நதியின் போக்கை மாற்றி யாகத்தின் புனிதத்தீயைக் காத்த தலமே திருவெக்கா ஆகும். இதனாலே பெருமாள் வெக்கனை கிடந்தான் என ஆழ்வர்களால் அருளப்படுகிறார்.

ஸ்ரீ யத்தோதகாரி பெருமாள் கோயிலின் மைய ஆலயத்தில் புகஞ்சா சயனம் தோரணையில் பரப்பப்பட்ட “சொன்னவண்ணம் செய்த பெருமாள்” தெய்வத்தை வழிநடத்தும் உருவம் உள்ளது. இந்த கோவிலில் ஆழ்வார், ராமாவுடன் சீதா மற்றும் அனுமன் மற்றும் கருடா ஆகியோருக்கு தனி ஆலயங்கள் உள்ளன. மத்திய சன்னதியின் விமனாவை வேதசர விமன என்று அழைக்கப்படுகிறது. மற்ற கோயில்களைப் போலவே பெருமாள் இடமிருந்து வலமாக இருந்ததாக நம்பப்படுகிறது, ஆனால் திருமழிசை ஆழ்வார் பாடுவதைக் கேட்டதும், அவர் சொன்ன தோரணையை வலமிருந்து இடமாக மாற்றினார்.

கோயில் வரலாற்றின் படி, திருமழிசை ஆழ்வார் காஞ்சிபுரத்தில் வசித்து வந்தபோது, ​​ஒரு வயதான பெண்மணி தினமும் தனது வீட்டை சுத்தம் செய்து அவருக்கு சில சிறிய உதவிகளைச் செய்து வந்தார். அவளுடைய உதவிகளால் அவன் மிகவும் மகிழ்ச்சியடைந்தான், ஆழ்வார் அவளை வயதான பெண்மணியிலிருந்து ஒரு அழகான பெண்ணாக மாற்றினான். அவளுடைய அழகைக் கண்டு ஆச்சரியப்பட்ட ராஜா அந்தப் பெண்ணை மணந்து அவள் ராணியானாள். இந்த ரகசியத்தைக் கேட்ட மன்னர் திருமழிசை ஆழ்வாரை சந்திக்க ஆர்வமாக இருந்தார்.

கணிகண்ணன் திருமழிசையாருடைய சீடன். காஞ்சிப்பதியில் அரசுபுரிந்த பல்லவ அரசன் கணிகண்ணனிடம் தன்னை ஏற்றிக்கவிதைபாடச்சொல்ல அவர் மானிடனைப்பாடுவது குற்றம் என்று கூறி திருமாலைப்பாடினார். அரசன் அவரை நகரைவிட்டு வெளியே போய்விட உத்தரவிட்டான். அவருடைய குரவர் திருமழிசைப்பிரான், ‘உம்முடன் நானும் வருவேன்’ என்று சொன்னதோடு மட்டுமல்லாமல் காஞ்சிப்பதிக்கோவிலுக்குச்சென்று ஆண்டவனை நோக்கி,

கனிகண்ணன் போகின்றான் காமருபூங்கச்சி
மணிவண்ணா நீ கிடக்கவேண்டா – துணிவுடைய
செந்நாப்புலவனும் போகின்றேன் நீயுமுன்றன்
பைந்நாகப்பாய்சுருட்டிக்கொள்
என்று விண்ணப்பம் செய்தார். அப்பெருமானும் அப்படியே செய்து திருமழிசைப்பிரானைத் தொடர்ந்து சென்றார். பெருமாளை தொடர்ந்து திருமகளும் செல்ல காஞ்சி நகரம் இருண்டு மங்கலம் குறைந்து. இதை மறுநாள் அறிந்த அரசன் வருத்தமுற்று கணிகண்ணனைத் தேடிச்சென்று அவரையும் அவர் குரவரையும் காஞ்சிப்பதிக்குத் திரும்பும்படி வேண்டிக் கொண்டனர். கணிகண்ணன் திருமழிசைப் பிரானை வேண்ட அவரும் ஆண்டவனை நோக்கி வேண்ட திருமகள்நாதனும் அவ்வண்ணமே செய்தான் என்பது வரலாறு. இதனாலே பெருமாள், சொன்ன வண்ணம் செய்த பெருமாள் என போற்றப்பெருகிறார்.
ஒருமுறை, சரவதிக்கும் ஸ்ரீ லட்சுமிக்கும் இடையில் யார் பெரியவர் என்று பிரம்ம லோகத்தில் ஒரு வாதம் இருந்தது. ஸ்ரீ விஷ்ணுவின் இதயத்தில் காணப்படும் லட்சுமியே மிகப் பெரியவர் என்று பிரம்மா பகவான் கூறினார். அடுத்து, சரஸ்வதி எந்த நதி பெரிய நதி என்று கேட்டார். ஸ்ரீ விஷ்ணுவின் காலடியில் இருந்து உருவாகும் கங்கை நதி மிகப்பெரியது என்று அவர் பதிலளித்தார். இதைக் கேட்ட சரஸ்வதி கோபமடைந்து பிரம்மா லோகத்திலிருந்து விலகினார், காணாமல் போய் கங்கை நதிக்கரையில் சென்று தபஸ் செய்யத் தொடங்கினார். பிரம்மா காஞ்சிபுரத்தில் பெரிய அஸ்வமேதா யாகத்தை செய்ய விரும்பினார், சரஸ்வதியும் அவருடன் இருக்க வேண்டும் என்று விரும்பினார். எனவே, சரஸ்வதியை தன்னிடம் திரும்பி வரும்படி தனது மகன் வசிஷ்டரை அனுப்பினார். சரஸ்வதி அவருடன் வர மறுத்துவிட்டார். இதன் பிறகு, பிரம்மா சாவித்ரியையும் அவரது மனைவிகள் அனைவரையும் தன்னுடன் வைத்து யாகத்தைத் தொடங்கினார். ஒரு அரக்கன் யாகத்தை அழிக்க விரும்பினான், சரஸ்வதியிடம் சென்று என்ன நடக்கிறது என்று சொல்லி அவளை கோபப்படுத்தினான். அவள் பிரம்மா மீது கோபமடைந்து, தெற்கு திசையில் “வேகாவதி” நதியாகத் தொடங்கி, அதை அழிக்க யாகத்தின் இடம் முழுவதும் பாய ஆரம்பித்தாள். பகவான் விஷ்ணு வேகாவதி நதியை நிறுத்தி அவளிடமிருந்து யாகத்தை பாதுகாக்க விரும்பினார். எனவே, ஆதிசேசன் மீது ஆற்றின் குறுக்கே படுத்து நதியை நிறுத்தினார். இதன் காரணமாக, இங்குள்ள இறைவன் “வாகா சேது” என்றும் பெயரிடப்படுகிறார்.

பெருமாளின் மங்களாசாசனம் பெற்ற 108 திவ்ய தேசங்களில் இது 52 வது திவ்ய தேசம். எல்லா கோயில்களிலும் பெருமாளின் சயன திருக்கோலம் இடமிருந்து வலமாக இருக்கும். ஆனால் திருமழிசை ஆழ்வாருடன் சென்று, மறுபடி வந்து படுத்ததால் இத்தலத்தில் பெருமாள் வலமிருந்து இடமாக சயனித்திருப்பார்.

பெருமாளின் 108 திருப்பதிகளுள் ஒன்று. பொய்கையாழ்வார் இத்தலத்தில் அவதாரம் செய்தார். இங்குள்ள பொய்கையாற்றின் பொற்றாமரையில் அவதாரம் செய்ததால் பொய்கை ஆழ்வார் எனப்பட்டார். எல்லா கோயில்களிலும் பெருமாளின் சயன திருக்கோலம் இடமிருந்து வலமாக இருக்கும். ஆனால் திருமழிசை ஆழ்வாருடன் சென்று, மறுபடி வந்து படுத்ததால் இத்தலத்தில் பெருமாள் வலமிருந்து இடமாக சயனித்திருப்பார். சரஸ்வதி தேவி வேகவதி ஆறாக மாறி விரைந்தோடி வரும்போது, அந்த நதியை தடுக்க மூலவரே சயனத்தில் இருப்பதாக கூறுவர். வேகவதி ஆறே “வெக்கா’ என அழைக்கப்படுகிறது

தாயார்: கோமவள்ளி நாச்சியார். உட்சவர்- தங்கத்தால் ஆனவர்.
இந்த கோயிலின் புஷ்கரணியில், பொய்கை ஆழ்வார் பிறந்தார்.
விமனம்: வேதசர விமனம்.

12 ஆழ்வார்களில் திருமாலின் கையில் உள்ள சக்கரத்தின் அம்சமாக அவதரித்தவர் திருமழிசை ஆழ்வார். இவர் பார்க்கவ மகரிஷியின் மகனாக திருமழிசை என்னும் தலத்தில் அவதரித்தவர். பிரம்பறுக்க வந்த திருவாளன் என்பவர் இவரை எடுத்து வளர்த்தார். ஆனால், ஆழ்வார் பிறந்தது முதல் பால் கூட குடிக்கவில்லை. இதைக்கேள்விப்பட்ட வேளாளர் ஒருவர் தன் மனைவியுடன் பசும்பாலை காய்ச்சி எடுத்து வந்து குடிக்க கொடுத்தார். இதைத்தான் ஆழ்வார் முதன் முதலாக குடித்தார். தொடர்ந்து இவர்கள் கொடுத்த பாலை குடித்து வளர்ந்த ஆழ்வார், ஒருநாள் சிறிது பாலை மீதம் வைத்து விட்டார். அந்த பாலை வேளாளர் தன் மனைவியுடன் சாப்பிட்டார். உடனே தன் முதுமை போய் இளமை வரப்பெற்றார். இவர்களுக்கு ஒரு குழந்தை பிறந்தது. குழந்தைக்கு கனிகண்ணன் என்று பெயரிட்டனர். ஆழ்வாருடனேயே வளர்ந்து வந்த கனிகண்ணன் பிற்காலத்தில் அவரது சீடரானார். பல சமயங்களிலும் உள்ள குறைபாடுகளை அறிந்த ஆழ்வார் கடைசியில் சைவ சமயத்தை சார்ந்தார். பேயாழ்வார், திருமழிசை ஆழ்வாரை வைணவ சமயத்தை ஏற்க செய்ததுடன், அவருக்கு திருமந்திர உபதேசமும் செய்தார். ஒரு முறை காஞ்சிபுரம் வந்த திருமழிசை ஆழ்வார் திருவெக்கா தலத்திற்கு வந்த பெருமாளுக்கு பல ஆண்டுகள் சேவை செய்தார். அங்கு ஆசிரமத்தை சுத்தம் செய்யும் மூதாட்டிக்கு அவர் விருப்பப்படி இளமையை திரும்ப வரும்படி செய்தார். இவளது அழகில் மயங்கிய பல்லவ மன்னன் தன் மனைவியாக்கி கொண்டான். காலம் சென்றது. மன்னன் வயதில் முதியவனானான். ஆனால் அவளது மனைவியே என்றும் இளமையுடன் இருந்தாள். இதனால் கவலைப்பட்ட மன்னன் தனக்கும் இளமை வேண்டும் என விரும்பினான். எனவே ஆழ்வாரின் சீடரான கனிகண்ணனிடம் தனக்கும் இளமையாகும் வரம் வேண்டும் என வேண்டினான். எல்லோருக்கும் அந்த வரம் தர முடியாது என கனிகண்ணன் கூற, கோபமடைந்த மன்னன் அவனை நாடு கடத்த உத்தரவிட்டான். இதையறிந்த ஆழ்வார், சீடனுடன் தானும் வெளியேற முடிவு செய்தார். இந்த பெருமாளிடம் நாங்கள் இல்லாத இடத்தில் உனக்கும் வேலை இல்லை. எனவே நீயும் எங்களுடன் வந்து விடு என்று கூறினார். பெருமாளும் தன் பாம்பு படுக்கையை சுருட்டிக்கொண்டு ஆழ்வாருடன் சென்றார். இதனால் தான் இந்த பெருமாளுக்கு “சொன்ன வண்ணம் செய்த பெருமாள்’ என்ற திருநாமம் வழங்கப்படுகிறது.

இத்தல பெருமாள் மேற்கு பார்த்த கோலத்தில் புஜங்க சயனத்தில் காட்சி தருகிறார். இத்தல பெருமாளை பொய்கையாழ்வார், பூதத்தாழ்வார், கனிகண்ணன், பிரம்மா, சரஸ்வதி ஆகியோர் தரிசனம் செய்துள்ளனர். இங்கு ராமர், சீதை, லட்சுமணன், அனுமன் ஆகியோர் தனி சன்னதியில் வீற்றிருந்து அருள்பாலிக்கிறார்கள். இத்தல மூலவரின் விமானம் வேதசார விமானம் எனப்படும்.